[vc_row][vc_column][vc_column_text]زمانی که به پمپ بنزین می روید با سه گزینه روبرو هستید: عادی، درجه متوسط یا ممتاز. البته تمامی پمپ بنزین های سوخت در دنیا اینگونه نیستند. برای مثال در ایران صرفا دو حالت بنزین معمولی و بنزین سوپر قابل استفاده است. اما آیا تا به حال فکر کرده اید که سه عدد 87 ،89 و 93 یا برخی تغییرات مشابه روی پمپ به چه معنا هستند؟ مطمئنا شاید شنیده باشید که این اعداد نشان دهنده درجه بندی خاصی به نام اکتان هستند. اما شاید همانند بازار بورس که فردی میگوید امروز Dow سه واحد افزایش داشت، در همین حد هم در مورد اکتان بدانید؛ یعنی دقیق ندانید که اکتان چه چیزی است و چه کاری انجام می دهد. پاسخ کوتاه به این سوال که اکتان چیست، این است که
معیار اندازه گیری میزان تحمل فشار توسط سوخت در برابر احتراق توسط واحد اکتان اندازه گیری میشود. یا به عبارتی هر اندازه میزان اکتان بالاتر باشد، احتمال اینکه سوخت ( بنزین٬ گاز مایع٬ گاز طبیعی و…) در فشارهای بالاتر به طور غیر منتظره احتراق یابد کمتر بوده و از این رو احتمال آسیب زدن به موتور شما نیز پایین تر می باشد. به همین دلیل است که عملکرد اتومبیل هایی با موتورهای با تراکم بالاتر، مستلزم اکتان بالاتر ( سوخت با کیفیت تر ) است.
در حقیقت، سوخت هایی که اکتان بالاتری دارند بیشتر با موتورهای با تراکم بالا سازگاری دارند و این می تواند کارآیی و عملکرد را در حالی که احتراق کامل سوخت به طور بالقوه ای انتشار آن را کاهش می دهند افزایش دهد. پس از پاسخ کوتاه نوبت به پاسخ طولانی می رسد و آنها کمی پیچیده تر بوده و نیاز به درک درستی از این مسئله دارد که چطور اتومبیل های ما سوخت مایع را به انرژی و رانندگی در جاده سوق می دهند. از این رو، در ادامه با عملکرد اکتان بیشتر آشنا خواهیم شد. در تصویر پایین، ما یک انیمیشن داریم که اکثریت قریب به اتفاق موتورهای درون سوز یا internal (ICEs (engines combustion یا موتور چهار زمانه بدین صورت کار می کنند.
در مرحله 1 ،لوله سمت چپ
که همچنین تحت عنوان دریچه ورودی نامیده می شود، در حالی که پیستون به سمت پایین حرکت می کند باز می شود. این امر مخلوطی از هوا و سوخت را که به رنگ آبی نشان داده شده است وارد سیلندر می کند.
سپس در مرحله 2 ،پیستون به سمت بالا حرکت می کند، هوا و سوخت را فشرده ساخته و درجه حرارت و فشار را در سیلندر افزایش می دهد. در همین مرحله یعنی مرحله دوم در اثر تراکم سوخت و هوا اگر بنزین بی کیفیت و یا با اکتان پایین باشد٬ احتراق به دلیل فشار بالای هوا و ایجاد حرارت پیش از موعد یعنی پیش از مرحله ۳ انجام میشود و در نتیجه ناک و یا ضربه شدیدی به تمامی اجزای داخلی موتور انجام میشود.
مرحله 3 پس از احتراق مخلوط هوا و سوخت توسط شمع اتومبیل آغاز می شود. در این مرحله است که انرژی روشن شدن خودرو ایجاد می شود و نیرویی که با مخلوط هوا و سوخت به وجود می آید، سیلندر را به عقب هل داده و میل لنگ را می چرخاند و در نهایت اتومبیل روشن می شود.
در مرحله 4 ،پیستون به عقب حرکت کرده و آنچه پس از احتراق دست می آید ( آلاینده ها شامل دوده و… ) از لوله سمت چپ یا اگزوز خارج می شود. چرخه فوق از ابتدا دوباره آغاز می شود.
شاید بپرسید مطالب بالا چه ارتباطی با اکتان دارد؟ در واقع، همانطور که در بالا ذکر شد، هر چقدر میزان اکتان بیشتر باشد، سوخت بهتر می تواند در برابر فشارهای قبل از احتراق یا پیش سوزی مقاومت کند. بدین ترتیب، گزینه های مختلفی ارائه شده که می توانند قدرت و کارایی را افزایش داده و توانایی کاهش انتشار را نیز اضافه کنند. این گزینه ها شامل افزایش نسبت تراکم، تغییر زمانبندی موتور شمع، تزریق سوخت کمتر به سیلندر و موارد دیگر می شوند. علاوه بر این، موتورهایی که با تراکم بالاتر طراحی شدعه اند که در نتیجه به بنزین با عدد اکتان بالاتر نیازمند هستند می توانند سوخت را به گونه ای کامل تر بسوزانند به این معنا که انتشار گازهای مضر در اگزوز کمتر است. یکی از مطالعات MIT نیز حتی نشان داد اگر سوخت های اکتان بالاتر و موتورهای آنها گسترده تر شوند، ایالت متحده می تواند انتشار CO2 را به میزان 35 میلیون تن در سال کاهش دهد.
با این آگاهی و با توجه به مطالب فوق اکنون می توانیم به اعدادی که در ابتدای مقاله ذکر شدند رجوع کنیم: 87 ،89 و 93 .87 درجه استاندارد اکتان است که اکثر موتورهای اتومبیل طبق آن طراحی شده اند. یا به عبارت دیگر، میزان اکتان 87 یا بالاتر می تواند نسبت تراکم در اکثر اتومبیل ها را تحمل کند. هر اندازه هم این عدد پایین تر باشد، خطر آسیب دیدگی موتور قبل از احتراق یا ناک زدن اتومبیل بیشتر خواهد بود – فرآیندهایی که وقتی نسبت تراکم فشار و گرمای بیشتری را از میزان سوخت تولیدی ایجاد می کند رخ می دهند و سبب می شوند که پیش سوزی رخ داده و به پیستون٬ دیوار سیلندر٬ یاتاقان ها و… فشار آید. و از آنجایی که 87 درجه استاندارد اکتان برای سوختی است که اکثر موتورهای امروزی از آن استفاده می کنند، پس اکتان 89 و 93 به گونه ای دیگر متفاوت هستند زیرا آنها می توانند گرما و فشار بیشتری را قبل از اینکه احتراق ایجاد شود کنترل کنند. در حقیقت، آنها برای موتورهایی طراحی شده اند که می توانند با نسبت های تراکم بالاتری کار کنند.
این همچنین بدان معنا است که گرچه سوخت هایی با اکتان بالاتر به موتورهایی که برای کار را با اکتان 87 طراحی شده اند صدمه ای نمی زند، اما هیچ مزیتی هم نخواهد داشت. در نهایت می توان گفت که اکتان به سادگی معیاری برای اندازه گیری میزان گرما و فشار سوختی است که می تواند قبل از احتراق متحمل شود و یک سوخت با عدد اکتان بالاتر می تواند عملکرد و کارایی را افزایش داده و به طور همزمان میزان انتشار آن را کاهش دهد.
خودروهای مدرن که موتور آنها از سال ۲۰۰۹ به بعد طراحی شپه اند به همراه تمامی خودروهای مجهز به سیستم توربوشارژ به کیفیت بنزین حساسیت بسیار بالایی دارند به طوری که بنزین بی کیفیت حتی در استارت اولیه و حالت خلاص خودرو نیز تاثیر منفی خود را نشان میدهد. بنزین بی کیفیت میتواند خسارات و آسیبهای شدیدی به موتور این خودرو ها وارد سازد. در صورتی که به بنزین سوپر و بنزین با کیفیت دسترسی ندارید بهترین راهکار استفاده از اکتان بوستر ها میباشد. استفاده از اکتان بوستر البته به شرط اصالت و کیفیت میتواند عدد اکتان را به طرز قابل توجهی افزایش داده و آنرا در محدوده امن برای کارکرد و عملکرد صحیح موتور خودروی شما قرار دهد. شما میتوانید انواع اکتان بوستر از برند های مطرح جهان را از اکتانیکس خریداری نمائید.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]